Meertaligheid
Feit of fabel:
Thuis Nedersaksisch spreken zorgt voor taalachterstand.
Fabel! Sterker nog: thuis Nedersaksisch spreken heeft heel veel voordelen. We vertellen je graag hoe het zit.
Vandaag de dag is het onvermijdelijk dat je, zelfs áls je thuis alleen maar Nedersaksisch zou praten, ook het Nederlands meekrijgt. De Nederlandstalige invloed is namelijk enorm: het is de hoofdtaal op school, je hoort het op de televisie, je ziet en hoort het in spelletjes, boeken en het is de taal op je pak hagelslag. Kortom: je bent automatisch meertalig.
Streektaal veroorzaakt geen taalachterstand
Nou weer even terug naar dat fabeltje van de taalachterstand. Rond de jaren 80 van de vorige eeuw ontstond het misverstand dat kinderen die thuis een streektaal spreken, later moeite krijgen op school mee te komen omdat zij het Nederlands onvoldoende kunnen beheersen. Recenter onderzoek heeft echter bewezen dat dit niet waar is. Sterker nog: het levert veel voordelen op. Want een streektaal spreken naast het Nederlands maakt je net zo goed meertalig als wanneer je een taal zoals bijvoorbeeld het Engels naast het Nederlands zou spreken. Voor de hersenen maakt het namelijk voor meertaligheid niet uit of die twee talen ‘taal’, ‘streektaal’, ‘dialect’ of ‘variëteit’ worden genoemd.
Onderzoek
Zo rond 2005 werd naar aanleiding van onderzoek bij Friese kinderen geconcludeerd dat het niet de Friestalige achtergrond is die negatieve invloed had op schoolprestaties op het gebied van Nederlands, maar dat dit eerder te wijten is aan andere factoren. Bijvoorbeeld sociaaleconomische achtergrond, houding van leerkrachten ten opzichte van dialectsprekers, of verschil tussen thuistaal en schooltaal. Hoewel de situaties voor het Fries en het Nedersaksisch niet volledig hetzelfde zijn, zijn deze uitkomsten ook grotendeels van toepassing op het Nedersaksisch.
In 2013 bleek uit promotieonderzoek van Jelske Dijkstra dat de ontwikkeling van passieve woordenschat hetzelfde was bij kinderen die vanuit huis Friestalig en Nederlandstalig opgevoed werden. De ontwikkeling van de actieve woordenschat bleef iets achter bij tweetalige kinderen, maar dat verschil was aan het eind van groep 5 al verdwenen. Voor kinderen die vanuit huis een streektaal goed ontwikkelen, is dat dus geen belemmering om het Nederlands te leren.
Meertaligheid in de klas
Wanneer meertaligheid benut wordt in de les, heeft dit positieve gevolgen op individueel én groepsniveau. Leerlingen kunnen dan kennis benutten die ze al in de moedertaal hebben opgedaan om andere talen verder te ontwikkelen. Ook kan het ontwikkelen van een positieve attitude naar de thuistaal leiden tot meer zelfverzekerdheid – wat op zijn beurt weer een positief effect heeft op schoolprestaties. Daarnaast draagt het benutten en erkennen van meertaligheid in de les bij aan verhoogd taalbewustzijn voor alle leerlingen.
